Londra merkezli bir gayrimenkul danışmanlığı şirketi olan Physkos Property, bu bölgedeki bilgisi ve tecrübesi ile farkını ortaya koyuyor. Physkos Property kurucusu Emre Bilgin, Londra’da ticari gayrimenkul yatırım fırsatlarıyla ilgili önemli bilgiler veriyor.
Ticari yatırımlar ve Gayrimenkul Proje Geliştirme dediğimizde hangi konuları anlıyoruz?
Müşterilerimizle gerçekleştirdiğimiz ticari yatırımlar genelde Londra merkezde, içerisinde uzun dönemli ve iyi kiracıların bulunduğu ticari dükkânlar. Bunlar zaman zaman bina tarzında da olmakta. Genelde bu tip binaların ilk katı dükkân üstleri ofis ya da dairelerden oluşuyor. Proje geliştirmede ise daha çok ilgilendiğimiz eski ofis ve ticari binaların yenilenerek lüks daire ve yine ticari dükkânlara dönüştürülmesi. Bu tür yatırımlarda uygun gayrimenkulleri piyasaya çıkmadan gerekli izinlere sahip bir şekilde almak çok önemli. Özellikle Londra’da imar (planning permits) almak çok zor olduğundan, bunu mal sahibiyle yaptığımız anlaşma ile gayrimenkulü almadan önce sağlamış oluyoruz. Böylece müşterimiz malın devredildiği gün inşaata başlayabiliyor. Bu tip projeler genelde şehrin iyi bölgelerinde minimum 5-6 maksimum 20 daireye dönüştürülebilecek binalar oluyor.
Şirket olarak verdiğiniz hizmetler nelerdir?
Hem ticari yatırımlarda hem de proje geliştirme türündeki yatırımlarda şirket olarak gayrimenkulün bulunmasından hukuki sürecin takibine ve sonuçlandırılmasına kadar bütün işlemleri takip etmekteyiz. Bu tür yatırımları bulmak zor olduğundan, müşterilerimizle ilişkilerimiz uzun soluklu oluyor.
Ticari yatırımlarda getiriler nelerdir? Alım yapılırken nelere dikkat edilmeli?
Ticari yatırımları bulmak normal daire/ev bulmak kadar kolay olmuyor. Belirli acenteler ve kontaklar ile çalışmanız gerekiyor. Ayrıca, gayrimenkulün alımı sırasında avukatlar aracılığıyla teklifler veriliyor. Bu yüzden sizi temsil eden ve önceden piyasada ciddi işler yapmış danışman ya da acentelerle çalışmak çok önemli. Ticari yatırımlarda net getiriler (net yields) Londra merkezde yüzde 2,5 ile yüzde 5 arasında değişmekte. Londra dışında ise bu rakam yüzde 9-ıo’ lara kadar çıkabiliyor. İngiltere’deki bu tür yatırım yapan yabancı yatırımcılar getiriden ziyade gayrimenkulün değer artışını göz önünde bulundurmakta. Bir önemli konu da kira artışları... Her 5 senede bir kiracıların kirayı piyasadaki rakamlara göre arttırması gerekiyor. Burada da yatırımcının profesyonel yardım alması çok önemli.
Ticari yatırımların diğer normal gayrimenkul alımlarına göre avantajları nelerdir?
En önemli avantajları masraflarda. Alım satım vergisi alınan malın değerine bakmaksızın yüzde 5 oranında. Bugün 5 milyon Euro'ya alınan bir dairenin alım satım vergisi 750 bin Euro'nun üzerine çıkarken ticari alımlarda bu 500 bin Euro'da kalıyor. Ayrıca, yıllık aidat ve diğer herhangi bir masraf bulunmuyor. Mal sahibi sadece kira topluyor. Diğer masrafların hepsi kiracıya ait. Gayrimenkulün değer artışı da daire ve evlere göre daha fazla oluyor. Burada kiracının kim olduğu ve kira süresi çok önemli...
Müşterileriniz genelde hangi ülkelerden?
Türk müşterilerimizin yanında Rus, Azeri, Kazak ve diğer Orta Asya cumhuriyetlerinde müşterilerimiz bulunmakta. Ayrıca, Orta Doğulu müşterilerimiz de var.
Brexit ile beraber daire fiyatlarında durma ve gerileme oldu. Ticari yatırımlarda bunu gözlemliyor musunuz?
Hayır. Bahsettiğim yatırımları bulmak ve almak zaten zor. Kiracılar iyi ve uzun dönemli oluyor. Biz Brexit sonrası herhangi bir gerileme görmedik. Bu tür yatırımlarda anlaşılan fiyat istenen fiyatın hep üzerine gider, hala da öyle devam ediyor. Önemli olan fırsatın bulunması.
Hukuki işlemler nasıl işliyor? İngiliz vatandaşı ya da oturum izni olmayanlar da bu tür yatırımlar yapabilir mi?
Hukuki işlemler daire alımıyla aynı, fark bulunmuyor.Vatandaş ya da oturum izninizin olması gerekmiyor.
Fortune Turkey
YORUMLAR