Genel seçimden sonra yükselişe geçen konut kredisi faizleri yüzde 1,20'lere kadar geldi. Garanti Mortgage Genel Müdürü Murat Atay, faizlerdeki yükselişin 2016'nın ilk yarısında da süreceğini, daha sonra düşüş olabileceğini söylüyor.
Genel seçimden sonra yükselişe geçen konut kredisi faizleri yüzde 1,20'lere kadar geldi. Garanti Mortgage Genel Müdürü Murat Atay, faizlerdeki yükselişin 2016'nın ilk yarısında da süreceğini, daha sonra düşüş olabileceğini söylüyor.Ancak tüketici için psikolojik sınır olan yüzde l'i aşan kredi faiz oranları ve yüksek kurlara rağmen konut kredisi kullanımının hala arttığım da belirtiyor.
Küresel piyasalardaki dalgalanma, siyasi gündemdeki belirsizlikler ve bölgemizde yaşanan savaşlann gölgesinde geçen bir yılın sonuna yaklaştık. Bu gelişmeler elbette konut satışlarını ve inşaat sektörünü de etkiliyor. 2013 yılında yüzde 0,60'lar seviyelerine kadar inen konut kredisi faiz oranları şu günlerde yüzde 1,20'ler seviyesinde. Garanti Mortgage Genel Müdürü Murat Atay, siyasi belirsizliklere, kurlardaki yükselişe ve kredi faiz oranlarının yüzde l'ler seviyesini aşmasına rağmen sektörün altın yılı olarak kabul edilen 2013 yılının ardından yüzde 18'lerle en hızlı büyümesini sürdürdüğünü söylüyor. 2016 yılının ilk yarısına kadar mortgage kredi faiz oranlarının yukarı doğru bir seyir izlemesinin mümkün olduğunu belirten Atay, sorularımıza şu yanıtlan verdi:
Konut kredisi kullanımı genel seçimin yapıldığı haziran ayından sonra yavaşladı. Bunun nedenlerinden bahseder misiniz? Yılın geri kalan döneminde nasıl bir tablo bekliyorsunuz?
Bu durumun birkaç nedeni var. Ocak-haziran döneminde faiz oranlan Merkez Bankası (MB) verilerine göre ortalama yıllık yüzde 1 l'ler civarındaydı, eylül ayında ise yıllık yüzde 13'lere geldi. Aylık faizlerde ise kabaca söylemek gerekirse 10 baz puan oranında artış oldu. Tüketicilerin ödemesi gereken tutan artırdığı için yavaşlamaya neden oldu. ikinci neden, mevsimsel etki. Çünkü yaz aylarında talep yavaşlar, işgünü sayısı az olduğu için bayram etkisi var. Bundan dolayı bir yavaşlama oldu. Ama yine de ben bu yılki büyümenin iyi olacağını düşünüyorum. Çünkü seçimlerin olduğu dönemlerde biraz daha az büyüme olurdu. Ama bu yıl konut sektöründe kredi kullanım oranlarının yıllık yüzde 18'lik bir büyüme göstermesini bekliyoruz. O da ciddi bir büyüme rakamı. Geçen yıl bu rakam yüzde 14'tü. Katılım bankaları hariç, 2014 yılında sektörde 114 milyar liralık kredi bakiyesi vardı. Bu yıl 9 Ekim itibariyle bu rakam 130 milyar liraya geldi. Yurtdışındaki belirsizlikler, komşuların durumu, seçimler, terör, tüm her şeye rağmen çok ciddi bir büyüme var.
Sizce büyümenin nedeni nedir?
Belki de bu belirsizlikler nedeniyle konuta yatırım yapılıyor olabilir. Çünkü döviz yüzde 30 civarında arttı, bundan sonra daha fazla artmaz diye bakıyor vatandaş. Bu yıl ağustos sonu itibariyle 845 bin adet konut satıldı, geçen yıl 715 bindi. Yüzde 18'lik bir artış var. Sektörde büyüme sürecek çünkü Türkiye'nin nüfusu hızla anmaya devam ediyor. Yıllık nüfus artış hızımız yüzde 1'in üstünde. Sosyal değişiklikler ve kentleşme, beşin üstünde olan hane halkı sayısını dördün altına düşürdü. Tüm bu gelişmeler konut talebini artıyor.
Bahar aylarında markalı projelerde yüzde 0,65'ler seviyesinde faiz oranları mevcutken şimdi bu oran yüzde 0,90'lara çıkmış durumda. Bireysel mortgage kredilerinde de yüzde 1,20'ler seviyesinde rakamlar konuşuluyor. Bu trendin nedeni sizce nedir, bundan sonra ne olacak?
Dış piyasalarda FED'in alacağı kararların, yurtiçindeki gelişmelerin, siyasi belirsizliklerin de etkisi var. Bu yıl haziran sonuna kadar faizler hep aşağı doğru olurken, haziran sonrası yukarı doğru oldu. Son 10 yıllık rakamlara bakınca 2013'te en hızlı büyüme ile yüzde 27'ler seviyesinde kredi kullanımı artmıştı. O dönemde aylık faizler tarihin en düşük seviyesi olan yüzde 0,65-0,66'lar seviyesine inmişti. Bu yıl, o döneme göre faizler neredeyse iki katına çıktı ama 2013'ten sonra en hızlı büyümenin olduğu yıldayız. 2016'nın ilk yansında faizlerde yukarı yönlü bir hareket bekliyoruz. Sonrasında bir miktar gerileyebilir. Orada iki farklı yön var. ilki FED'in faiz artışı yapması. Diğer yönden ise Çin'de ciddi bir durgunluk var, Avrupa toparlanamadı. Bu durumların faiz artışını ertelemesi, parasal genişlemenin dünyada devam etmesi mümkün. Ama hangisi gerçekleşir, önümüzdeki günlerdeki gelişmelere bağlı olarak göreceğiz. Ben faizlerin şu ortamda aşağı doğru gideceğini düşünmüyorum.
Garanti Mortgage olarak bu yıl ne kadar kredi verdiniz? 2016 için hedefiniz nedir?
Garanti Moıtgage olarak 2003 yılından beri 450 bin adet konut kredisi verdik. Bu yıl 2014'e kıyasla yüzde 20 daha fazla iş yaptık. Sektörün üzerinde büyümeye devam ediyoruz. Haziran ayı itibariyle yüzde 13,8'lik pazar payımız var. 20l6'da yüzde 13 büyümeyi hedefliyoruz. Sektörün ise yüzde 12 büyümesini bekliyoruz.
Siyasi belirsizlikler kredilere nasıl yansıyor? Seçim sonrası nasıl bir değişim bekliyorsunuz?
İhtiyaç olarak ev alacaklar alımı ertelemiyor, uygun ev bulunca alıyor. Yatırını amaçlı küçük bir kesim alımını erteliyor. Seçim sonrasında siyasi belirsizlik azalırsa piyasaya olumlu yansıyacaktır.
Mortgage kredilerinin ödemelerinde sıkıntı var mı? Ödenmeyen kredi oranı ne kadar?
Haziran sonu BDDK verilerine göre sektörde sorunlu kredilerin oranı yüzde 0,46. Yani çok düşük. Son birkaç yıldır bu oran değişmiyor. Gelişmekte olan ülkelerle kıyaslarsak bizde yabancı parayla kredi verilmiyor. Bu da iyi bir şey. Bizde Avnıpa'dakine göre daha kısa vadeler var. LTV denilen kredi teminat oranı var. 100 bin liralık kredide maksimum 75 bin lirasına kredi verebiliyoruz. Türk halkı da borcuna sadık.
Mortgage kredilerinin toplam krediler içindeki payı nasıl bir değişiklik gösterdi? Önümüzdeki dönemde nasıl olmasını bekliyorsunuz?
Konut kredilerinin toplam kredilere oranı yüzde 10'un bir miktar altında. Tüketici kredileri içindeki payı da yüzde 46'lar civarında. Önümüzdeki yıllarda da majör bir değişiklik beklemiyoruz. Yine bu seviyelerde kalır diye düşünüyoruz.
Kentsel dönüşüm konusunda hangi ürünleriniz için çok talep alıyorsunuz? Kentsel dönüşüm çalışmaları yavaşladı mı?
O konuda çok iyimserim. Olması gereken büyük adasal bazlı dönüşümlerin yapılması. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı bu konuda hassas. Nerede bir çaba var, oraya yardımcı olmaya çalışıyorlar. Şu ana kadar büyük projeler olmadı ama önümüzdeki dönemde büyük projelerin art arda geleceğini düşünüyorum. Bizim de Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile anlaşmamız var. Kentsel dönüşüm konusunda 'Kentsel Dönüşüm Uzman Ekibi' oluşturduk. Bu ekip, bankamıza gelen kentsel dönüşüm taleplerinde kat malikleri, yapımcı firmalarla bir araya gelerek uygun finansman modellerini oluşturuyor. 444 0 332 Kentsel Dönüşüm Hattı'nı da hizmete sunduk. En çok talep aldığımız Kendin Yap Kentsel Dönüşüm Modeli'nin toplam kentsel dönüşüm kredileri içindeki payı yüzde 40. Toplam proje kullandırımlannın içindeki kentsel dönüşüm kredilerinin payı ise yaklaşık yüzde 8 seviyelerinde. Kamunun eli bu konuda mutlaka olmalı. Bu konuda aktif olan belediyeler var. En büyük ihtiyacımız başarılı örneklerin çıkması.
'YABANCIYA SATIŞ ARTACAK"
Yabancılara aylık 2 bin adet satış olduğuna dikkat çeken Murat Atay, "Yıllık 4-5 milyar dolarlık satış var. Özellikle Mütekabiliyet Yasası'ndan dolayı ciddi bir artış oldu. Önümüzdeki yıl da yukarı doğru çıkıp 5 milyar doları geçecektir. Bu gelip geçici bir durum değil, trend yukarı doğru gidecektir. Bölgede en istikrarlı ülke Türkiye olduğu için bölge ülkelerinden talep geliyor" diyor.
Ekonomist
YORUMLAR