Ruslar gelmeyince fiyatlar iki yıl öncesine döndü

Dünyanın en büyük 5 turizm fuarından biri olan Doğu Akdeniz Uluslararası Turizm ve Seyahat Fuarı (EMITT - East Mediterranean International Tourism and Travel Exhibition) her yılın ocak ayında İstanbul'da düzenleniyor. Bu yıl 28-31 Ocak 2016 tarihlerinde 20'incisi düzenlenecek fuara, dünyanın altıncı büyük destinasyonu olan Türk turizm sektörü bugüne kadar hiç olmadık şekilde belirsizlik ve endişelerle dolu giriyor. İngiltere merkezli fuarcılık şirketi ITE'nin turizm fuarlarından sorumlu bölge direktörü Hacer Aydın, Zaman'dan İbrahim Balta'ya verdiği röportajda başta Rusya'nın turist ambargosu olmak üzere Türk turizmini nasıl bir yıl beklediğini anlattı.

EMITT Fuarı, sektör için ne anlama geliyor?

Bu fuar Akdeniz çanağının dışındaki ülkelere turist getiren ve götüren bir fuar. EMITT, dünyada alanındaki beş büyük fuardan biri. 1997 ve 1998'de Voyager adıyla düzenlenen fuar, sonra EMITT adıyla devam etti ve önümüzdeki ocak ayında 20'ncisini düzenleyeceğiz. Fuar her yıl yüzde 10-15 büyüdü. Türkiye'de turizm de bu fuarla beraber büyüdü ve ülkemiz bugün dünyanın altıncı büyük turizm destinasyonu oldu. 20 yıl önce Türkiye klasman dışıydı.

Turistin tercihini döviz kurları nasıl etkiliyor?

İnsanların ekonomik krizde ilk kestikleri, tatil harcaması oluyor. Daha yakın destinasyon ve daha farklı fiyat arayışına giriyorlar. 2016 senesi için EMITT'te önümüzdeki turizm sezonunun nabzı tutulmuş olacak, önümüzü daha net görmüş olacağız. Profesyoneller nasıl bir yön belirleyeceklerine bu fuarda karar verecek, yol haritası oluşacak.

Rusya ile kriz turizme ne şekilde yansıyacak?

Bu yıl 4,5 milyon civarında turist gelmişti Rusya'dan, ne kadar azalacak bu öngörüler değişebiliyor. Ama durum EMITT de ortaya çıkmış olur. Ruslar gelmezse, bu yakın zamanda telafi edilebilecek bir kayıp olmayacak gibi görünüyor. O kayıp yüksek. Ben yine de Türk insanının kıvrak zekâsına güveniyorum. 4,5 milyon Rus turistin tamamını kaybetmeyiz. 2-3 milyonu kaybedilse bile Ruslar başka noktalar üzerinden gelmeye devam edecekler. Farklı ülkelerden farklı havayollarıyla geliş gidişler olur.

Şu anda sektörde tam bir belirsizlik söz konusu. Bu sene zor bir sene olacak herkes için. Türk turizm sektörü bu krizi düşük bir zararla atlatmak istiyor. Şu anda 2016 fiyatları, 2014 yılı seviyesinde. Ki 2015 yılında fiyatlar artırılmaya çalışılmıştı ama istenen seviyede olmamıştı. Ama şimdi 2014 yılı fiyatlarını kabul ettirenler kendilerini şanslı sayıyor. Turizmdeki kriz (bölgemizde 3. dünya savaşına yol açabilecek gelişmeler) Türkiye'ye ait olmaktan çıkmış, bütün dünyaya yayılmış durumda. Türkiye'ye turist gönderen ülkeler de ne yapacağını bilmiyorlar. Bu krizin birkaç ay içinde sönümleneceğine inanıyorum. Sönümlenmezse bugün konuştuklarımızı konuşamıyor oluruz. Çünkü bu iş ya düzelecek ya da elimizde konuşacak hiçbir şey kalmayacak.

IŞİD terörünün turizme etkisi nedir?

 Evet, tek derdimizi Rusya uçak krizi gibi konuşuyoruz ama... dünyada savaş bölgesi gibi bir durum yaratılıyor Türkiye için. Bizim dış politikamızın artık elle tutulur olması ve Türkiye'ye pozitif bir bakış açısı olması gerekiyor ki olay sadece Rusya politikasıyla sönümlensin. Problemli bir dış politika turizmde sorun oluşturuyor, dışarıdan görüntüye zarar veriyor.

Rus uçağı düşürülünce turizmci ne hissetti?

Uçak düşmeden bir gün önce turizm kongresindeydik. Yurtdışından konuşmacılar vardı ve turizmde öngörülerin paylaşıldığı toplantıydı. Uçak düşünce, o gece konuşmacılar sabah yapacakları konuşmaları değiştirdiler. Konuşma metinlerinden öngörü kısmı çıktı, bir öngörüde bulunamadı kimse.

Türk turizmini nasıl bir sezon bekliyor?

2016 yılında turizm gelirlerinde ve turist sayısında bir düşme olacak. 4,5 milyonluk turist potansiyelinin bir sezonda telafi edilmesi çok zor. Çok büyük yatırımlar yapılmalı ve Rusya ile ilişkiler de düzeltilmeli ki Türk turizmi 2016'yı başa baş kapatabilirse 2017'de yükseliş eğilimine geçebliiriz. 2016, dünyada tanıtımları artırdığımız, Rusya krizini sönümlendiğimiz bir yıl olmalı ki 2015 yılı ile aynı seviyede kapatabilelim sezonu. Bu da çok etkene bağlı.

Ama yine de enseyi karartmayalım, umudumuz var. Turizm alanında milyarlarca dolarlık yatırımlar var Türkiye'de. Kimsenin dükkanı kapatıp gidecek hali olmadığına göre -ki biz her türlü krizi aştık- ama az zararla ama çok zararla sektörün bu krizi de aşacağına inanıyorum. Turizm Bakanlığı da destek veriyor, onlar da bu arayışın peşindeler. Turist getiren uçak başına 6 bin dolar destek veriyor Bakanlık. Bunlar yapılmalı ki 2016'yı çok büyük zararla kapatmayalım.

Rusya dışındaki pazarlar nasıl?

Rusya dışındaki pazarlarda bir sıkıntı yok. Ama Rusya'dan 2015'te beklentinin altında turist gelmişti Ukrayna'dan dolayı. 2015 senesinde Rusya'dan bütün dünyaya yüzde 40 daha az turist çıkışı oldu. Soçi'ye Rusya çok iyi  turizm yatırımı yaptı. O yatırımların daha hızlı geri dönüşü için Putin halkını Soçi'ye yönlendirdi. Halkının Soçi'ye gitmesi Rusya'nın işine geliyor, o yüzden  turist ambargosu pompalanıyor.

Bu seneki fuarda Rusya var mı?

Rusya, geçen yıl ülke olarak vardı ama bu sene yoklar. İlk yaptıkları onu kesmek oldu. Ama Rusya'dan katılımcılar var. Ruslar çılgınlık noktasında, çıldırmış durumdalar... Kişisel turistin gelmesini engellemeye çalışmak çılgınlık ötesi bir şey…

Sektörde bu sene fiyatlar nasıl olacak?

Fiyatlar dolar ve Euro bazında olduğu için zaten fiyatları artırmak mümkün değil. 2014 yılı rakamlarını vermek bile başarı sayılıyor. Turist sayısı azaldıkça fiyat indirim baskısı gelebilir. 2015'te Rusya'dan beklentinin altında turist geldiği için fiyatlar zaten çok düşüktü.